چشم انداز بخش معدن در سال 94

* در مقابل این فرصت‌هایی که در کشور از دست دادیم، چه فرصت‌هایی را هم در سال‌های گذشته تبدیل به تهدید کرده‌ایم؟
ببینید، قیمت مواد معدنی که می‌توانست منابع مالی مورد نیاز توسعه بخش معدن و صنایع معدنی را تامین کند، پس از پیک سال 2008 و به تبع آن 2011 تا به امروز روند کاهشی داشته است. تداوم این افت قیمت باعث تهدید جدی بخش معدن است. همچنین قیمت بالای نفت به‌عنوان تامین‌کننده هزینه سرمایه‌گذاری بخش معدن بود که متاسفانه این موقعیت از دست رفت. امروز با افت قیمت نفت به حد 45 دلار، عملا قادر به تامین هزینه سرمایه‌گذاری سنگین در بخش معدن نیستیم.
نکته بعدی، عدم تعادل عرضه و تقاضا است. طی سال‌های 2003 تا 2008 و به تبع آن 2011 میلادی، تقاضا نسبت به عرضه بیشتر بود و سرمایه‌گذاران رغبت زیادی به سرمایه‌گذاری در بخش معدن کشورها داشتند. اما این روند اکنون کاهشی است.
در همین حال، وجود ایمیدرو به‌عنوان یک شرکت مادر تخصصی که زنجیره ارزش کامل از اکتشاف ومعدن تا صنایع معدنی و پایین دستی را پوشش می‌داد، اکنون با خصوصی‌سازی به شرکت‌های کوچکتر بدون داشتن زنجیره ارزش تبدیل شده که متاسفانه باعث کاهش رقابت‌پذیری و بروز مشکلات زیادی شده است.

* هدف‌گذاری مشخصی داشته‌اید که در یک دوره زمانی مشخص سهم معدن در تولید ناخالص ملی افزایش یابد؟
در صورت تحقق برنامه‌های توسعه‌ای در دست پیگیری ایمیدرو، صادرات به بیش از 15 میلیارد دلار افزایش یافته و بیش از 50 هزار نفر اشتغال ایجاد می‌شود و به تبع آن سهم معدن افزایش می‌یابد.

* خام‌فروشی مواد معدنی یکی از نگرانی‌های عمده فعالان داخلی است. چه اقداماتی در حال انجام است که ما از خام‌فروشی فاصله بگیریم و تولید را تا آخرین حلقه ارزش افزوده به پیش ببریم؟
از منظور سازمان توسعه خام‌فروشی صرفا با سرمایه‌گذاری در بخش فرآوری و پایین‌دستی قابل برطرف شدن است. در کشور ما متاسفانه تصور بر این است که می‌توان با ایجاد محدودیت برای صادرات، مانع خام‌فروشی شد. این در حالی است که با این عمل، به سمت تعطیلی معدن و بیکاری قشر وسیعی از معدن‌کاران حرکت می‌کنیم.
طرح‌های جامعی در ایمیدرو در دست تهیه است تا ضمن سرمایه‌گذاری و تکمیل زنجیره ارزش، خام‌فروشی کاهش یابد. بدین منظور حداقل 20 میلیارد دلار طی 5 سال سرمایه‌گذاری مورد نیاز است که امیداریم به کمک دولت و با استفاده از منابع صندوق توسعه ملی و بخش غیردولتی و منابع فاینانس کشور چین در این جهت توفیق یابیم.

* برنامه‌های آتی بخش معدن چیست؟
پیگیری اجرایی شدن تمامی برنامه‌های استراتژیک سازمان در بخش‌های طرح‌های توسعه و توانمندسازی، تمرکز بر افزایش توان رقابتی بخش معدن و صنایع معدنی با توجه به بحران جهانی در این حوزه، تعریف بسته‌های جدید سرمایه‌گذاری و طرح‌های توسعه مرتبط به کمک بخش خصوصی، توسعه اکتشافات به کمک بخش خصوصی، اجرایی کردن طرح‌های جامع تدوین شده شامل طرح جامع فولاد و توسعه زیرساخت‌های مناطق ویژه صنایع معدنی و سایر زیرساخت‌های مورد نیاز بخش معدن، از جمله برنامه‌های آتی بخش معدن است.
همچنین اجرایی شدن طرح‌های جدید تعریف شده از جمله فولاد چابهار، قشم، بندرعباس یک و 2 (به کمک اسار و کویت استیل)، طلای زرشوران2، شورابه طرود، دریاچه نمک، منیزیم لامرد و پرعیارسازی سنگ آهن و سیستم‌های فراوری موبایل، از جمله این برنامه‌ها است.
گسترش فعالیت‌های ایمیدرو در آموزش بخش خصوصی و گسترش فعالیت‌های مرتبط با پژوهش‌های کاربردی و تقویت صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی و افزایش سرمایه آن را نیز در برنامه داریم.
شاید بد نباشیم به اقداماتی که ایمیدرو در سال 93 انجام داده است نیز اشاره کنم. تدوین استراتژی‌های جدید ایمیدرو و عملیاتی کردن آن و اصلاح ساختار متناسب استراتژی جدید، تمرکز بر تامین مالی طرح‌ها از محل بخش خصوصی به جای منابع داخلی ایمیدرو به گونه‌ای که در حال حاضر بیش از 90 درصد منابع طرح‌ها از محل خارج از سازمان تامین می‌شود و نیز تدوین مدل تامین منابع مالی طرح‌ها از محل بخش خصوصی و عملیاتی کردن آن -900 میلیارد تومان منابع جذب شده است-، از جمله این اقدامات بوده است.
گشایش اعتبار اسنادی طرح‌های کلیدی سازمان شامل 7 طرح فولاد استانی -طرح هفتم سبزوار در دست پیگیری است- و آلومینیوم جنوب و در همین حال، بهره‌برداری از طرح‌هایی همچون طلای زرشوران و سیمان ونزوئلا و نیز آنتیموان سفیدابه و پایلوت تیتانیم کهنوج و طرح پتاس‌خور که به زودی به بهره‌برداری می‌رسد، از جمله فعالیت‌های دیگر بوده است.
همچنین اقداماتی برای توسعه اکتشافات صورت گرفته است؛ به نحوی که برای نخستین‌بار ایمیدرو وارد حوزه اکتشافات پهنه‌ها شده که هدف سال 93 معادل 135 هزار کیلومترمربع پهنه بوده و تاکنون بیش از 65 هزار کیلومتر آن اجرا شده است. مدل جذب بخش خصوصی در طرح‌های اکتشافی نیز تدوین و نهایی شده و ادامه فعالیت به بخش خصوصی علاقمند واگذار می‌شود.
در حوزه عملکردی، می‌توانیم به تعریف طرح‌های جدید توسعه‌ای، تدوین و نهایی شدن طرح‌های جامع، توسعه فناوری و عقد قرارداد مهندسی و نیز انضباط مالی سازمان نیز اشاره کنیم. به این صورت که دریافت مطالبات جلوتر از برنامه‌ها در دست پیگیری بوده و تاکنون بیش از 300 میلیارد تومان عملکرد داشته که در طرح‌های توسعه هزینه شده و نیز درخصوص دریافت تضامین متقابل از شرکت‌ها اقدام لازم صورت گرفته و بیش از 212 میلیارد تومان تضمین متقابل دریافت شده است.